W poprzedniej części artykułu: klik napisałam kilka słów na temat podstawowych zasad żywienia w niedoczynności i tarczycy. Dzisiaj poruszę kwestię (ewentualnej) suplementacji oraz zasad pobierania leków.
Witaminy i składniki mineralne w diecie
Zauważono, że u osób chorych na Hashimoto, podobnie jak w innych chorobach autoimmunologicznych, stężenie witaminy D we krwi jest niższe niż u osób zdrowych. Niedobory witaminy D sprzyjają powstawaniu nowotworów, chorób układu sercowo-naczyniowego oraz zaburzeniom metabolicznym (np. insulinooporności i cukrzycy). Witamina D ma również działanie przeciwzapalne. Rekomenduje się suplementację 800-2000IU/ dzień (najlepiej, aby dawka była dostosowana do aktualnego poziomu 25(OH)D w surowicy krwi), szczególnie w okresie jesienno- zimowym. Więcej o witaminie D pisałam tutaj.
Jod wchodzi w skład hormonów tarczycy, dlatego jest niezbędny do zachowania właściwego procesu ich produkcji. Zarówno niedobór jodu, jak i jego nadmiar może być przyczyną upośledzenia funkcji gruczołu. Niedobór może prowadzić do wola tarczycowego, a nadmiar przy niedoczynności tarczycy- do zaprzestania produkcji hormonów. U osób z Hashimoto może nasilać odpowiedź zapalną układu odpornościowego. Do głównych źródeł jodu w diecie należy sól jodowana, makrela, dorsz, otręby, woda mineralna. Nie zaleca się dodatkowej suplementacji bez wskazań lekarza.
Kolejnym ważnym pierwiastkiem jest selen. Pierwiastek ten jest składnikiem enzymów, które zapewniają prawidłową pracę tarczycy. Selen wpływa również na zmniejszenie stanu zapalnego a także chroni tarczycę przed stresem oksydacyjnym. Stres oksydacyjny to sytuacja, w której dochodzi do nadmiaru produkcji wolnych rodników tlenowych. WRT powstają w wyniku stresu, nadmiernej aktywności fizycznej, palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania niektórych leków, stosowania niewłaściwej diety bogatej w produkty przetworzone. Trzeba jednak pamiętać, że istnieje niewielka różnica między dawką terapeutyczną i toksyczną, dlatego suplementacja selenu powinna być prowadzona bardzo ostrożnie. Wśród źródeł pokarmowych wyróżniamy skorupiaki i ryby, czosnek, grzyby oraz orzechy brazylijskie.
Żelazo jest pierwiastkiem uczestniczącym w przemianach hormonów tarczycy. Obniżone stężenie żelaza w organizmie może prowadzić do obniżenia stężenia T3 oraz wzrostu TSH. Podstawowymi źródłami żelaza jest czerwone mięso, nasiona lnu, pestki dyni, otręby pszenne, mak, sezam, żółtka jaj, pistacje. Należy mieć na uwadze, aby spożywając roślinne źródła żelaza, konsumować je w obecności źródeł witaminy C (papryka, natka pietruszki, cytrusy), która wzmaga jego absorpcję. Ważne jest również, aby posiłki bogate w żelazo pochodzenia roślinnego nie popijać kawą ani herbatą – garbniki w nich zawarte będą hamować absorpcję tego składnika. W przypadku braku niedoboru żelaza nie zaleca się stosowania suplementacji.
Cynk wspiera funkcjonowanie tarczycy i układu odpornościowego. Warto do diety włączyć jego źródła: produkty pełnoziarniste, pestki dyni, komosa ryżowa, kakao, jaja, mięso, ryby czy ostrygi.
W Hashimoto, ze względu na przewlekły stan zapalny, ważna jest odpowiednia podaż antyoksydantów. Wśród nich najsilniejsze działanie wykazują witamina A, E oraz C (ich źródła żywieniowe podałam przy okazji wpisu na temat włosów: klik). Przeciwutleniacze zapobiegają wspomnianemu wcześniej stresowi oksydacyjnemu, który niszczy komórki tarczycy. Ponadto wzmagają wchłanianie lewotyroksyny.
Jednym z nowszych preparatów na rynku jest mieszanka witamin i składników mineralnych Thyroset ®. Na zestaw suplementów składają się 3 kapsułki z różnym składem, tak aby uniknąć interakcji pomiędzy poszczególnymi pierwiastkami (np. selenem i cynkiem). Należy mieć jednak na uwadze, że stosowanie pełnowartościowej, urozmaiconej diety jest w stanie pokryć zapotrzebowanie na niezbędne składniki (z wyjątkiem witaminy D), więc korzyści „wyciągną” tylko osoby z niedoborami i niewłaściwymi nawykami żywieniowymi.
Substancja wpływające na wchłanianie leku i główne zasady pobierania lewotyroksyny
- Lek powinien być spożywany na czczo, najlepiej ok. 60 minut przed posiłkiem
- Lek popijamy wodą
- Wchłanianie leku poprawia witamina C
- Kawa i sok grejpfrutowy mogą hamować wchłanianie leku, zatem nie zaleca się stosowania tych napojów bezpośrednio po zażyciu
- W miarę możliwości śniadanie powinno być ubogie w błonnik (niekoniecznie dobra rada dla osób z cukrzycą i insulino opornością J )
- Powinniśmy unikać soi i jej przetworów w posiłku bezpośrednio po spożyciu leku
Piśmiennictwo:
Ratajczak AE, Moszak M, Grzymisławski M.: Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ 2017; 7(4): 305-311
Wojsiat J: Nie tylko leczenie hormonalne. Znaczenie suplementacji w chorobie Hashimoto i niedoczynności tarczycy. Współczesna dietetyka 2019; 21
Pastusiak K, Michałowska J, Bogdański P.: Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017;8(4): 155-160